hardop meedenken

Jeugdwerk voor kinderen en tieners met ASS betekent elke keer weer maatwerk, aansluiten bij de situatie die er dan is. Waar dat kan betrekken we de tieners actief bij het zoeken van oplossingen.

Gisteren hadden we weer zo'n situatie bij de Kindernevendienst. Twee kinderen reageerden erg op elkaar, waren druk in de interactie. Op zich gezellig, maar een ander kind raakte vol in zijn hoofd. Hij ging even naar de gang, naar zijn time-out plek. Toen hij terugkwam is er samen met hem naar een oplossing gezocht. Dit doen we vaak 'hardop denkend'. We verduidelijken de situatie door te benoemen wat er gebeurde, wat het gevolg was (dit overzicht mist vaak). De tiener kan zo zelf meedenken.

"Ik zag net aan je dat je op jouw plekje veel last had van het gedrag van A en B. Klopt dat?" Het kind bevestigde dit. "Als je ergens anders zou zitten, zou het dan beter gaan?" Dit dacht het kind van wel. "Wat zou een fijnere plek voor je zijn?" en hij koos een plek uit, de leiding dacht van hieruit mee "dat lijkt me inderdaad een goede plek. En weet je, dan ga ik op jouw oude plek zitten. Als je dan last hebt van het geluid van de andere twee dan zie je mij zitten. En hoef je niet op hen te letten" Dit vond hij een goed plan. De rest van de ochtend ging het goed.

Voordeel van op deze manier communiceren is dat de oplossing vaak beter aansluit, dan wanneer je het als leiding bepaalt. Het kind voelt zich bovendien niet 'weggestuurd' van zijn plek om het gedrag van anderen, maar voelt zich serieus genomen, kan meedenken en ervaart: ik heb invloed op hoe ik me voel als ik een goede plek kies, en dan lukt het me wel om mee te doen!

Om te lezen - 2

In mijn boekenkast staan een paar handige boeken met informatie over ASS. Eén ervan is het boekje "Zo ben ik gewoon!" van Marike de Reuver. Een praktisch en makkelijk leesbaar boekje over de impact van autisme thuis, op school en in de kerk.

De auteur gaat uitgebreid in op de invloed van autisme op de geloofsopvoeding. Vanuit de theorie wordt e.e.a. uitgelegd, aangevuld met praktische tips en praktijksituaties. Deze situaties worden niet alleen vanuit de omgeving beschreven maar ook vanuit het kind zelf.

Dit vind ik een mooie en leerzame invalshoek, omdat je zo een beetje in de leefwereld van een kind met ASS kunt kruipen en beter kunt begrijpen waarom sommige dingen anders gaan of moeilijk zijn. Zo kun je samen op zoek naar oplossingen, naar maatwerk, zodat kinderen en tieners toch mee kunnen doen.

Een interview n.a.v. dit boekje kun je hier lezen.

kerst 2016

Kerst is feest!

 en dat wil je graag vieren - in de kerk

ook als je autisme hebt

alleen in de kerk zelf is dat vaak lastig

er komen vaak meer mensen en kinderen dan in een gewone dienst

er is een andere liturgie, de dienst duurt langer

er zijn vaak meer bijzonderheden, er is meer muziek

voor veel kinderen (en ouderen) met autisme een hele hobbel...

 daarom vierden we dit jaar Kerst in een kleine groep

met acht tieners kwamen we bij elkaar op de vertrouwde plek

en op de kaarsjes na hadden we hetzelfde programma als anders

voorspelbaar en prikkelarm - dat was fijn

we vroegen de tieners: waar denk jij aan bij Kerst

ik maakte een woordweb van alles wat er werd gezegd

dit maakt het visueel, waardoor de aandacht er beter bij blijft

ook kun je goed aangeven wat belangrijk is

welke verbanden er zijn

via lichtjes, gezelligheid en lekker eten kwamen we bij kadootjes

en toen bij Gods bijzondere Geschenk

"Jezus is eigenlijk een Kado voor de wereld, voor ons" zei een tiener

 "en het is ook een soort nieuw begin" zei een ander

"omdat God hiermee pijn en verdriet wil weghalen.."

  en een mooi gesprek ontstond

we lazen het verhaal samen uit de Bijbel, 

keken een filmpje - weer om het visueel te maken

luisterden naar een lied en aten wat lekkers

waardevol om in deze setting te praten over die bijzondere nacht

over Gods bijzondere reddingsplan

Zijn kostbare Geschenk 

gewoon even je best doen

Vandaag staat er op de Autisme dagkalender een spreuk, die me even aan het denken zette...

Als je een beetje je best doet kun je...

best op je stoel blijven zitten in de kerk,
geen geluidjes maken tijdens het bidden,
best mee naar de doopdienst van een familielid
na de dienst mee, koffiedrinken met de wijk
je best even inhouden zodat je niet ontploft op de club

kun je...

Soms schiet die gedachte even door je heen. Maar is het eerlijk? Vraag je iets wat je kunt vragen? Of vraag je teveel? Het is vaak niet een kwestie van niet willen, maar van niet kunnen. In ieder geval niet op de manier zoals wij het vaak 'gewoon' zijn om te doen.

Laten we anders kijken naar gedrag en kijken naar wat helpt! Ook in de kerk en op de club. 

Want dan geef je kinderen en tieners de ruimte om mee te kunnen doen, op hun manier.

Hou je rekening met hun mogelijkheden, maar doe je ook recht aan wat niet kan. 

Wat is helpend? Een greep uit wat mij zo te binnen schiet:

structuur bieden met picto's, oordopjes als het druk is, een boekje in om te vullen tijdens de preek, een vaste plek in de kerk of in de kindernevendienst, een tangle om te ontprikkelen tijdens het luisteren, een time-out plek op de club, een eigen Bijbel bij het lezen zodat je je daar op kunt focussen.

Heb jij nog tips? Wat is helpend in jullie gezin of in jouw groep?

Om te lezen en te kijken - 1

Af en toe deel ik een link of boekentip op de Facebook pagina van Meedoen met autisme. 

Omdat niet iedereen FB heeft vandaag een berichtje met een paar lees- en kijktips.

***

Een jeugdorganisatie van de CGK (LCJ) heeft een pagina ABC van het geloof. 

Hier worden allerlei basisbegrippen van het christelijk geloof toegelicht. 

Veel begrippen zijn behoorlijk abstract, zoals 'de hemel' of 'het verbond'. 

In korte filmpjes wordt het uitgetekend terwijl er uitleg wordt gegeven. 

Vaak naar aanleiding van een Bijbel verhaal. 

De teksten komen uit de (Herziene) Statenvertaling.

Een mooie opzet, het tekenen maakt het heel visueel. 

Er wordt in korte, duidelijke zinnen uitleg gegeven. 

Het gaat soms wel wat snel, maar het is wel te volgen. 

Naast een filmpje ook Bijbelgedeeltes en liederen die je kunt gebruiken. 

Ik heb met mijn zoon (12) gekeken en hij vond het leuk en duidelijk.

Bedacht gelijk dat we dit de komende tijd wel iedere zondag kunnen doen. 

Een kleine 'viering' samen thuis, als hij niet mee kan naar de kerk.

***

 

Truste! is een leuk dagboekje van Janneke Burger-Niemeijer.

Mooi om 's avonds met je kind te doen en de dag mee af te sluiten. 

 Iedere dag dezelfde opbouw (en dus herkenbaar en snel vertrouwd), 

maar iedere dag een andere Bijbeltekst, vraag en gebedspunt. 

 

Levert bij ons vaak leuke en onverwachte gesprekjes op

over God, over het geloof, over de dag.

Het geeft ook een mooi opstapje om na te denken 

over waar je voor kunt bidden of danken.

Geschikt voor kinderen van 8-12 jaar. 

Je kunt een paar proefpagina's downloaden via deze link.

helpen puzzelen en begrijpen

"Mama.. " hoorde ik ineens mijn zoon zeggen, die achterop mijn fiets zit, 

"weet je, ik vind het eigenlijk helemaal niet leuk dat we eeuwig leven krijgen."

"Maar het is toch fijn als je in de Here Jezus geloofd, dat je dan altijd bij Hem mag zijn?" 

zei ik tegen hem - terwijl ik een drukke weg aan het oversteken was.

"Ja, dat wel. Maar dat ik vind het niet leuk dat ik eeuwig last zal hebben van mijn autisme... 

ik vind het nu al zo moeilijk"

Mijn zoon was toen een jaar of negen. En zomaar, tijdens het fietsen hadden we ineens een geloofsgesprekje. Gelukkig maar dat God straks alles nieuw maakt en dat autisme op Zijn nieuwe wereld niet meer zal bestaan! Op deze manier had hij het nog niet begrepen. Wel dat het fijn zou zijn in de hemel bij God en dat je daar mag zijn als de Here Jezus je zonden heeft vergeven. Maar het puzzelstukje "zie Ik maak alle dingen nieuw" had hij er nog niet bij gelegd. Hij had zich er best druk overgemaakt en was erg opgelucht toen ik het had uitgelegd.

Informatieverwerking
Kinderen met autisme verwerken informatie anders. Ze moeten vaak erg puzzelen om van een verhaal een samenhangend geheel te kunnen maken. Ze horen wat je verteld als losse stukjes informatie. Het bij elkaar puzzelen kost tijd en soms lukt het ook niet. Ze leggen niet automatisch verbanden. Soms leggen ze door associatie linken die je zelf niet had verwacht. Wat je vertelt wordt niet altijd in het juiste vakje opgeslagen of het zit in het vakje 'afgehandeld'... en dan wordt het niet meer gebruikt. Het is daarom belangrijk om niet te veel informatie in korte tijd te geven. Ga er niet automatisch van uit dat een kind iets wel begrijpt. Of dat de tiener het zo langzamerhand wel zou moeten weten. Het is vaak niet zo en dat is geen onwil.

Zo kan het gebeuren dat je bijvoorbeeld net gezegd hebt dat je wilt bidden, je staat klaar maar de groep kletst door. Ik zei vroeger vaak "Even eerbiedig, jongens! want we gaan bidden." Soms was ik ook wel geïrriteerd, want hoevaak bidt je wel niet? Dan weet je toch dat je eerbiedig moet zijn?   Maar... wat is eerbiedig? Wat doe je dan wel en wat niet? En waarom eigenlijk? Het is duidelijker als je gewoon zegt wat je verwacht: "We gaan bidden en dan zijn we stil, want we praten dan met God. Vouw je handen en doe je ogen dicht." En het werkt, iedereen doet nu goed mee.

Taalverwerking
Kinderen (en tieners) met autisme nemen de dingen meestal letterlijk. Soms levert dat verwarring op, dan begrijpt je echt niet waarom iets in de Bijbel staat. Zo dacht een van onze kinderen dat een profeet een winkelwagentje met eten kwam brengen... Hij bracht immers boodschappen van God?

De Bijbel staat vol symbolische taal en beeldspraak. Bij het Bijbel lezen leggen wij daarom vaak dingen uit. "Het kind sprong op in haar schoot"... wat moet je je daar bij voorstellen? En wat houdt "Hij diende de Here met zijn hele huis" in? Door uitleg te geven, kun je kinderen helpen vertrouwd te raken met de beeldende en symbolische taal in de Bijbel. Dit helpt hen als ze zelf Bijbel gaan lezen, maar ook om de kerkdienst beter te kunnen volgen.

Toepassing
Tot slot is het goed om concreet de toepassing te benoemen voor hun eigen leven. Als volwassenen trekken vaak al luisterend lessen uit wat we horen. We betrekken een preek of Bijbelgedeelte op ons eigen leven en we leren er van. Bij kinderen met autisme is dat vaak niet zo. Een verhaal uit het Oude Testament is gewoon een verhaal dat vroeger gebeurd is. En al is het bijzonder dat Paulus zich bekeerde, wat heeft dat met mij te maken? Door uit te leggen, verbanden te leggen en relevantie hardop te benoemen kun je hen helpen om na te denken over hun eigen leven met God, kun je hen helpen te groeien in hun geloof.

Een 'druk' kind

In mijn mailbox vond ik afgelopen week een verzoek van een clubleider om even mee te denken. Het ging om een kind dat op de (reguliere) club 'druk gedrag' ging vertonen: vervelend doen, niks willen, schreeuwerig worden, rondjes draaien rond de tafels, vreemde dingen bedenken om te doen.Wat ze er mee aanmoest...

Soms zit het hoofd van een kind zo vol dat het alle prikkels niet kan verwerken. Sommige kinderen trekken zich stilletjes terug in zichzelf (en reageren het vaak thuis af). Andere kinderen worden helemaal hyper en zijn niet meer te remmen, ze stuiteren letterlijk de ruimte door (en soms je spullen ook :-) Voor de sfeer in de groep niet altijd fijn, voor het kind zelf is het ook vervelend. 

Er kunnen allerlei redenen zijn waarom een kind overprikkeld gedrag laat zien op de club. Misschien had het kind een drukke agenda die dag en kwam het al met een vol hoofd op club. Misschien was de groep te groot (of de clubruimte te klein). Misschien overziet het kind een avond niet goed en raakt het daarvan gestrest. Het is altijd goed om de situatie te verkennen, te kijken wat er van invloed kan zijn op het ontstaan van overprikkeling.

Op de club zelf kun je ook verschillende dingen doen om de situatie voor het kind prettiger te maken. Ik mailde de onderstaande tips naar de clubleider:

• zorg dat het verloop van de avond duidelijk is, schrijf de planning op een bord of hang pictogrammen op
• niet ingevulde tijd = verveel tijd, zorg daarom dat er tijdens de inloop wat te doen is voor kinderen die uit zichzelf moeilijk iets kunnen bedenken
• dit geldt ook voor het eind van de avond: zorg dat duidelijk is wat je mag doen als je knutsel af is, het spel is afgelopen of als je aan het wachten bent tot je wordt opgehaald
• geef het kind een vaste plek, een beetje in de luwte (op een hoekje) of juist naast je zodat je makkelijk kort contact met hem of haar kunt hebben
• spreek op een rustig moment af wat het kind mag doen, als het voelt dat het druk of vol wordt in zijn of haar hoofd. Een rondje lopen in de hal, een keer de trap op en neer rennen, op een rustig plekje een stripje lezen... er zijn allerlei dingen te bedenken. Als het kind maar even uit de situatie kan gaan en tot rust kan komen
• wees duidelijk in je communicatie, wat gaat er gebeuren, door wie, hoe ga je dat doen, op welke plek. Ook kan het helpen als je zegt wat je wel wilt. In plaats van dat je negatief gedrag benoemd en zegt wat je niet wilt zien. In plaats van  "hou eens op met rondjes rennen" kun je ook zeggen "je mag twee rondjes in de hal lopen, dan kom je terug en ga je op je stoel zitten om je knutsel te maken"

Soms kan er met dit soort kleine aanpassingen al veel rust in een kinderhoofd komen. En daardoor meer rust in de groep, waardoor je zelf ook meer ontspannen en met meer plezier voor de groep staat. Winst aan twee kanten.